Phẩm màu thực phẩm: Vô hại hay có hại?

Trên thực tế, lượng tiêu thụ phẩm màu thực phẩm nhân tạo đã tăng 500% trong 50 năm qua và trẻ em là đối tượng tiêu thụ nhiều nhất. Các tuyên bố đã được đưa ra rằng phẩm màu nhân tạo gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như tăng động ở trẻ em, cũng như ung thư và dị ứng.

Phẩm màu thực phẩm là gì?

Phẩm màu thực phẩm là các chất hóa học được phát triển để làm tăng vẻ ngoài của thực phẩm bằng cách tạo màu nhân tạo cho thực phẩm. Con người đã thêm chất tạo màu vào thực phẩm trong nhiều thế kỷ, nhưng chất tạo màu thực phẩm nhân tạo đầu tiên được tạo ra vào năm 1856 từ nhựa than đá. Ngày nay, phẩm màu thực phẩm được làm từ dầu mỏ. Trong những năm qua, hàng trăm loại phẩm màu thực phẩm nhân tạo đã được phát triển, nhưng phần lớn trong số chúng đã bị phát hiện là độc hại. Chỉ có một số ít phẩm màu nhân tạo vẫn được sử dụng trong thực phẩm. Các nhà sản xuất thực phẩm thường thích sử dụng phẩm màu thực phẩm nhân tạo hơn chất tạo màu thực phẩm tự nhiên, chẳng hạn như beta carotene và chiết xuất củ cải đường, vì chúng tạo ra màu sắc rực rỡ hơn. Tuy nhiên, có khá nhiều tranh cãi liên quan đến độ an toàn của phẩm màu thực phẩm nhân tạo. Tất cả các loại phẩm màu nhân tạo hiện đang được sử dụng trong thực phẩm đều đã qua thử nghiệm về độc tính trong các nghiên cứu trên động vật. Các cơ quan quản lý, như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA), đã kết luận rằng phẩm màu không gây ra rủi ro sức khỏe đáng kể. Không phải ai cũng đồng ý với kết luận đó. Điều thú vị là một số phẩm màu thực phẩm được coi là an toàn ở một quốc gia nhưng lại bị cấm sử dụng cho con người ở một quốc gia khác, khiến việc đánh giá mức độ an toàn của chúng trở nên vô cùng khó khăn

Năm 1973, một nhà dị ứng nhi khoa cho rằng chứng hiếu động thái quá và các vấn đề về học tập ở trẻ em là do chất tạo màu thực phẩm nhân tạo và chất bảo quản trong thực phẩm. Bác sĩ đưa ra chế độ ăn kiêng như một phương pháp điều trị chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Chế độ ăn kiêng loại bỏ tất cả các chất tạo màu thực phẩm nhân tạo, cùng với một vài thành phần nhân tạo khác. Kể từ đó, một số nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ nhỏ nhưng đáng kể giữa phẩm màu thực phẩm nhân tạo và chứng tăng động ở trẻ em. Một nghiên cứu lâm sàng cho thấy rằng loại bỏ phẩm màu thực phẩm nhân tạo khỏi chế độ ăn uống, cùng với chất bảo quản có tên là natri benzoat, làm giảm đáng kể các triệu chứng hiếu động. Một nghiên cứu nhỏ khác cho thấy 73% trẻ em bị ADHD giảm các triệu chứng khi loại bỏ phẩm màu và chất bảo quản thực phẩm nhân tạo. Tuy nhiên, vì những người tham gia nghiên cứu này nhận được một hỗn hợp các thành phần, nên rất khó để xác định chất cụ thể gì đã gây ra chứng tăng động.

Phẩm màu thực phẩm có gây ung thư không?

Tính an toàn của phẩm màu thực phẩm nhân tạo còn nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã đánh giá độ an toàn của phẩm màu thực phẩm trên động vật trong thời gian dài không tìm thấy bằng chứng về tác động gây ung thư.

Benzidine, 4-aminobiphenyl và 4-aminoazobenzene là những chất có khả năng gây ung thư đã được tìm thấy trong phẩm màu thực phẩm. Nhưng những chất gây ô nhiễm này được cho phép trong phẩm màu vì chúng có ở mức độ thấp, được cho là an toàn.

Phẩm màu thực phẩm có gây dị ứng không?

Một số phẩm màu thực phẩm nhân tạo có thể gây ra phản ứng dị ứng. Trong nhiều nghiên cứu, tartrazine đã được chứng minh là gây phát ban và các triệu chứng hen suyễn. Trong một nghiên cứu được thực hiện ở những người bị nổi mề đay hoặc sưng tấy mãn tính, 52% có phản ứng dị ứng với phẩm màu thực phẩm nhân tạo. Hầu hết các phản ứng dị ứng không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu bạn có các triệu chứng dị ứng, bạn nên loại bỏ phẩm màu thực phẩm nhân tạo khỏi chế độ ăn uống của mình.

Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy phẩm màu thực phẩm gây nguy hiểm cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra phản ứng dị ứng ở một số người và tăng động ở trẻ em nhạy cảm. Hầu hết các chất nhuộm màu thực phẩm được tìm thấy trong thực phẩm chế biến không lành mạnh mà bạn nên tránh. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc ăn các loại thực phẩm toàn phần giàu dinh dưỡng và có màu sắc tự nhiên.