Viêm tiểu phế quản phổi ở trẻ nhỏ

Viêm tiểu phế quản là một bệnh nhiễm trùng phổi rất phổ biến do virus gây ra. Nhiễm trùng làm cho các đường dẫn khí nhỏ – còn gọi là các tiểu phế quản trong phổi sưng lên. Tình trạng sưng tấy khiến cho đường thở bị thu hẹp, kéo theo khó thở ở trẻ nhỏ.

Hầu hết các trường hợp viêm tiểu phế quản có nguyên nhân do một loại virus gọi là virus hợp bào hô hấp (RSV), mặc dù nhiều loại virus khác cũng có thể gây ra căn bệnh này. Theo ước tính tại Mỹ, hầu hết trẻ sẽ bị nhiễm RSV ít nhất 1 lần khi trẻ được hai tuổi. Sự lây nhiễm phổ biến nhất xảy ra trong khoảng thời gian từ ​​tháng 11 đến tháng 4 – còn gọi là mùa RSV.

Dấu hiệu, triệu chứng

Đầu tiên, trẻ có thể bị sốt, sổ mũi hoặc ho. Ho có thể nhiều, đi kèm các dấu hiệu khác bao gồm:
  • Thở nhanh, nông
  • Âm thanh thở khò khè
  • Da lõm vào ở vùng ngực bên dưới khung xương sườn, phía trên hố xương đòn, giữa các xương sườn hoặc ở cổ. Đây được gọi là các dấu hiệu rút lõm ngực
  • Cánh mũi nở rộng (dấu hiệu cánh mũi phập phồng)
  • Tăng mức khó chịu, cáu kỉnh hoặc mệt mỏi của trẻ
  • Ăn uống kém
  • Khó ngủ

Ban đầu, cơn ho của trẻ có thể sẽ là ho khan, ho từng cơn ngắn, nông và yếu. Sau vài ngày, trẻ có thể bắt đầu khạc ra nhiều chất nhầy. Điều này có nghĩa là tiến triển bệnh đang trở nên tốt hơn khi cơ thể đang cố gắng loại bỏ chất nhầy và tình trạng nhiễm trùng.

Hầu hết trẻ bị viêm tiểu phế quản chỉ ở mức độ nhẹ với ho, thở khò khè và không cần điều trị gì đặc biệt. Viêm tiểu phế quản thường kéo dài khoảng 07 đến 10 ngày. Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị ho hoặc thở khò khè nhẹ kéo dài hàng tuần, ngay cả khi đã hết lượng virus trong cơ thể.

Các yếu tố nguy cơ

Viêm tiểu phế quản có thể trầm trọng hơn nếu gặp trong một số trường hợp:

  • Trẻ nhỏ hơn ba tháng tuổi
  • Trẻ sống trong gia đình có người hút thuốc
  • Trẻ bị hen suyễn hoặc các vấn đề về phổi mạn tính khác
  • Trẻ sinh non (tuổi thai từ 35 tuần trở xuống)
  • Trẻ mắc một số bệnh tim bẩm sinh
  • Trẻ có vấn đề về hệ thống miễn dịch

Trong trường hợp nặng, trẻ bị viêm tiểu phế quản có thể phải đến bệnh viện để điều trị.

Lây lan, diễn biến bệnh

Các virus gây bệnh có thể lây lan qua ho, hắt hơi hay tiếp xúc qua chạm vào các bề mặt. Virus tồn tại và lây lan qua các hạt nhỏ li ti phát ra từ mũi và miệng của người bị bệnh khi ho hoặc hắt hơi. Chúng cũng có thể lây truyền khi một người bị nhiễm bệnh chạm vào một đồ vật, chẳng hạn như đồ chơi và trẻ chạm vào cùng đồ vật đó. Khi trẻ tự sờ vào mũi, mắt và miệng của mình, trẻ có thể tự lây nhiễm virus vào cơ thể. Việc dùng chung đồ chơi hay chơi gần các trẻ mắc bệnh cũng có thể làm tăng khả năng lây nhiễm bệnh.

Điều trị viêm tiểu phế quản tại nhà

Trong hầu hết các trường hợp, viêm tiểu phế quản có thể được điều trị. Điều trị viêm tiểu phế quản thường bao gồm các công đoạn kiểm soát các triệu chứng của tình trạng này.

  • Đặt trẻ ở tư thế ngồi hoặc thẳng lưng. Điều này giúp trẻ có thể thở dễ dàng hơn.
  • Duy trì bú mẹ hoặc uống sữa ngoài bình thường
  • Nếu mũi trẻ bị nghẹt, nhỏ nước muối sinh lý có thể giúp thông thoáng mũi cho trẻ
  • Khuyến khích trẻ lớn nếu ăn uống được nên tăng cường uống nước, bổ sung điện giải cho cơ thể
  • Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc càng sớm càng tốt
  • Nếu trẻ dị ứng với vật nuôi hay các dị nguyên, hãy để trẻ tránh xa càng sớm càng tốt. Kích thích có thể khiến bệnh của trẻ trở nên nặng nề hơn.
  • Không tự ý dùng thuốc cho trẻ
  • Chú ý các dấu hiệu mất nước, mắt khô trũng, khô miệng hay tiểu ít ở trẻ

Khi nào cần đến sự hỗ trợ của y tế?

Trường hợp trẻ khó thở nặng, bạn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. Một số dấu hiệu nghiêm trọng cũng cần được lưu ý bao gồm:

  • Trẻ thở quá nhanh
  • Trẻ gặp phải tình trạng khó thở
  • Có dấu hiệu rút lõm ngực và cánh mũi phập phồng nặng nề
  • Các biểu hiện nghiêm trọng hơn như da xanh hoặc tái nhợt
  • Trẻ không bú hoặc bị mất nước (mắt trũng, tiểu ít…) nặng
  • Trẻ lờ đờ, hay buồn ngủ hơn bình thường và giảm hoạt động
  • Cáu kỉnh hoặc quấy khóc dữ dội

Tổng kết

Viêm tiểu phế quản phổi là tình trạng rất hay gặp ở trẻ nhỏ, nhất là vào khoảng thời gian mùa lạnh. Bệnh thường do virus hợp bào RSV gây ra. Đa phần các trường hợp bệnh không quá nặng và có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, ban cần lưu ý những triệu chứng đặc biệt ở trẻ, cũng như tham khảo ý kiến bác sĩ để đưa ra những phương pháp cụ thể và an toàn cho trẻ.